Αρχικά, είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι, όπως αναλυτικά αναφέρθηκε σε προηγούμενες ενότητες, άνοια είναι μια περιγραφή ενός συνόλου συμπτωμάτων που δεν οφείλονται πάντοτε στην ίδια νόσο (πάθηση). Όταν μιλάμε για πρόληψη, έγκαιρη παρέμβαση δηλαδή στους μηχανισμούς που οδηγούν σε ένα παθολογικό αποτέλεσμα, η συζήτηση έχει νόημα μόνο όταν αφορά σε συγκεκριμένη νόσο. Στη συνέχεια, θα αναφερθούμε κυρίως στη νόσο Alzheimer και την αγγειακή άνοια, καθώς μαζί είναι υπεύθυνες για το μεγαλύτερο ποσοστό των ανοιών. Επίσης, ας σημειωθεί ότι δεν έχει νόημα να αναφερθούμε σε παράγοντες που δεν μπορούμε να μεταβάλουμε, όπως η πρόοδος της ηλικίας, το φύλο, η φυλή, το επίπεδο εκπαίδευσης και η κληρονομικότητα. Έτσι, γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν κληρονομήσει από τους γονείς τους το γονίδιο APOE-ε4 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο –αλλά όχι βεβαιότητα– να εμφανίσουν νόσο Alzheimer, αν και η γνώση ενός τέτοιου γεγονότος δεν έχει κάποια πρακτική αξία!
Η υγεία του εγκεφάλου στη μεγάλη ηλικία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υγεία των αιμοφόρων αγγείων που τον τρέφουν. Το 20% του οξυγόνου και των θρεπτικών συστατικών που μεταφέρει το αίμα μας καταναλώνεται από τον εγκέφαλο! Γι’ αυτό, μην παραξενευτείτε αν ο νευρολόγος σάς δώσει συμβουλές παρόμοιες με αυτές του καρδιολόγου…
- Ρυθμίστε σωστά την αρτηριακή πίεση: ούτε πολύ χαμηλή, ούτε πολύ ψηλή. Εδώ αναφερόμαστε στις συνήθεις τιμές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν κάποια στιγμή διαπιστώσετε σε μία μέτρηση ότι π.χ. έχει ανέβει πολύ η πίεσή σας, επειδή κάνατε σωματική προσπάθεια ή είστε στενοχωρημένοι ή αγχωμένοι, αυτό δεν αυξάνει την πιθανότητα άνοιας στο μέλλον. Αν, όμως, η πίεσή σας παραμείνει αρρύθμιστη για χρόνια στη μέση ηλικία, τότε η άνοια στα γηρατειά είναι πιθανότερη. Τακτικός καρδιολογικός έλεγχος, λοιπόν!
- Κατά ανάλογο τρόπο, όλοι οι υπόλοιποι λεγόμενοι παράγοντες «καρδιαγγειακού κινδύνου», δηλαδή το σάκχαρο, η LDL και HDL χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, η ομοκυστεΐνη κ.ά. πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά κατά τη μέση ηλικία και να είναι ρυθμισμένοι.
- Η παχυσαρκία (ιδίως στην περιοχή της κοιλιάς), η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η άπνοια κατά τον ύπνο είναι επίσης σημαντικότατοι παράγοντες κινδύνου.
- Εκτός από τους παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία των αγγείων, υπάρχουν και άλλοι, όπως για παράδειγμα οι σοβαροί ή επαναλαμβανόμενοι τραυματισμοί στο κεφάλι: το ένα πέμπτο των επαγγελματιών πυγμάχων αναπτύσσει κάποιο είδος άνοιας! Φοράτε ζώνη ή κράνος πάντα, λοιπόν…
- Αν έχετε πάθει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο («εγκεφαλικό») στο παρελθόν ή πάσχετε από κατάθλιψη στη μέση ηλικία κινδυνεύετε περισσότερο. Η βαρηκοΐα και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας!
- Η τακτική, μέτριας έντασης σωματική άσκηση και η διατήρηση της πνευματικής και κοινωνικής δραστηριότητας μέχρι και τη μέση ηλικία φαίνεται ότι λειτουργούν ως ασπίδες απέναντι στον κίνδυνο άνοιας αργότερα. Προσπαθήστε επίσης η διατροφή σας να προσεγγίζει όσο γίνεται το πρότυπο της μεσογειακής δίαιτας: ΝΑΙ στα ψάρια, τα θαλασσινά, τις σαλάτες, τα φρούτα, το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης και τους ξηρούς καρπούς μαζί με ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί, ΝΑΙ ΜΕ ΜΕΤΡΟ στα πουλερικά, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, ΟΧΙ στο τηγάνισμα και την υπερκατανάλωση αλατιού, γλυκών, αναψυκτικών και κόκκινου κρέατος!
Όλες οι παραπάνω προτάσεις έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν, καμία όμως δεν είναι πανάκεια. Προσπαθήστε να ενσωματώσετε όσες περισσότερες από αυτές τις ιδέες μπορείτε, στο βαθμό που σας ευχαριστεί. Το αποτέλεσμα είναι συνολικό. Αν καπνίζετε σε όλη τη ζωή σας, το να λύνετε κάθε μέρα σταυρόλεξα δε σημαίνει ότι ακυρώνετε τη βλαβερή επίδραση του καπνού! Αντιθέτως, μια ισορροπημένη σωματικά, πνευματικά και κοινωνικά ζωή, με διατήρηση της ενέργειας και των ενδιαφερόντων σας μέχρι και τη μέση ηλικία είναι ό,τι καλύτερο για να περάσετε τα γηρατειά σας χωρίς άνοια!
Για να παρακολουθήσετε ένα σχετικό βίντεο στο κανάλι μας στο YouTube, πατήστε εδώ.