Ο εγκέφαλος περιβάλλεται, αλλά περιέχει και εσωτερικά, υγρό, το λεγόμενο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Είναι αυτό που εξετάζουμε όταν πραγματοποιούμε οσφυονωτιαία παρακέντηση (ΟΝΠ, όπως αναφέρθηκε στη σχετική ενότητα). Όταν η ποσότητα του ΕΝΥ είναι αυξημένη, λέμε ότι ο πάσχων παρουσιάζει υδροκέφαλο. Η συγκεκριμένη περίπτωση που θα μας απασχολήσει εδώ, ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης, λέγεται έτσι διότι όταν διενεργηθεί ΟΝΠ και μετρηθεί η πίεση του ΕΝΥ προκύπτει φυσιολογική κατά κανόνα. Αν όμως ο εγκέφαλος απεικονιστεί με μαγνητική ή αξονική τομογραφία, βλέπουμε ότι ο χώρος που καταλαμβάνει το ΕΝΥ στο εσωτερικό του εγκεφάλου είναι παθολογικά αυξημένος, με αποτέλεσμα κάποια από τα νευρικά κύτταρα και οι συνδέσεις τους να υφίστανται αργά και προοδευτικά βλάβη.
Η κλασική τριάδα συμπτωμάτων που προκαλεί ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης είναι:
- Δυσκολία στη βάδιση,
- Άνοια (με απάθεια, βραδύτητα επεξεργασίας, ελαττωμένη προσοχή και συγκέντρωση, δυσκολία λήψης αποφάσεων και αλλαγές στη συμπεριφορά) και
- Ακράτεια ούρων, που συνήθως εμφανίζεται αργότερα.
Διαγνωστικά, εκτός από την απεικόνιση του εγκεφάλου, πραγματοποιείται δοκιμαστική αφαίρεση ποσότητας ΕΝΥ κατά τη διάρκεια ΟΝΠ και, αν ο ασθενής παρουσιάσει βελτίωση, οδηγείται στον νευροχειρουργό για μονιμότερη λύση, που έχει τη μορφή παροχέτευσης. Τοποθετείται δηλαδή ένα σωληνάκι δια μέσου του οποίου το περίσσευμα του ΕΝΥ φεύγει από τον εγκέφαλο και οδηγείται συνήθως στην κοιλιά, όπου δεν έχει βλαπτική επίδραση. Η επέμβαση αυτή δεν είναι για όλους τους ασθενείς, αλλά πρέπει οι υποψήφιοι να επιλέγονται προσεκτικά.
Ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία δεν υπάρχει· τα συμπτώματα των ασθενών αντιμετωπίζονται όπως αναφέρεται στη σχετική ενότητα.